Historia Osiedla

Spółdzielnia Mieszkaniowa „Wspólny Dom” powstała na Osiedlu Wyzwolenia – dawnym Walentynowie – Browerach, na bazie budynków mieszkalnych dawnej Cukrowni Walentynów.
Cukrownia Walentynów powstała w drugiej połowie XIX wieku. Wraz z rozpoczęciem I wojny światowej została unieruchomiona, a po wojnie sprzedana szwajcarskiej firmie Brown – Boveri, działającej w Polsce pod nazwą „Polskie Zakłady Elektryczne Brown – Boveri Sp. Akc.”

Żychlin, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był podupadającą miejscowością z nieczynną już cukrownią Walentynów i brakiem perspektyw rozwojowych. Powstająca w 1921 roku fabryka maszyn elektrycznych nadaje nowe życie naszej miejscowości. Rozwijająca się fabryka potrzebuje nowych pracowników, dzięki czemu wzrasta liczba mieszkańców. Na potrzeby rozrastającej się załogi fabryki powstaje osiedle mieszkaniowe.

Wśród budynków użytkowanych przez Spółdzielnię są stare domy wybudowane jeszcze dla pracowników Cukrowni Walentynów: Narutowicza 71, Narutowicza 73, Narutowicza 75, Narutowicza 81, Narutowicza 83. Budynki te wymagały wielu modernizacji i kapitalnych remontów.

Najbogatszą historię ma budynek znajdujący się przy ul. Narutowicza 81. Wybudowany w 1905 roku jako budynek szpitalny dla pracowników cukrowni, a po jej zamknięciu zaadaptowany na budynek mieszkalny. W latach 50 XX wieku użytkowany był jako izba porodowa. Następnie znajdowały się w nim biura Wielobranżowej Spółdzielni Pracy. Obecnie ponownie jest to budynek mieszkalny.

Budynek przy ul. Narutowicza 83 został przebudowany z dawnej folwarcznej stodoły byłego majątku ziemskiego Walentynów. Przebudowy dokonał budowniczy Karol Fabian na zlecenie dyrekcji nowopowstałej fabryki Brown – Boveri. Do dziś funkcjonuje jako budynek mieszkalny.

Mniejszy budynek wielorodzinny – Hanki Sawickiej 5 został wybudowany w latach 30. ubiegłego wieku, tak zwany blok TORu (Towarzystwo Osiedli Robotniczych). Wraz z rozwojem zakładu w latach 30 pojawiła się konieczność utrzymania stałej części załogi fabryki. W wyniku tego powstały dwa bloki mieszkalne dla pracowników, przy obecnej ul. Hanki Sawickiej.
W budynku, w którym obecnie znajduje się siedziba Spółdzielni Mieszkaniowej „Wspólny Dom”, w latach 20 i 30 ubiegłego wieku, znajdowała się szkoła powszechna, a następnie szkoła podstawowa. Zajęcia prowadzone były w dwóch salach dla klas I – IV.

W budynku przy ul. Narutowicza 71, w okresie międzywojennym, działał Zakład Leczniczo – Zapobiegawczy, w którym działały m. in. takie gabinety jak: chirurgiczny, rentgen, gipsownia, gabinet fizykoterapii oraz dentystyczny.

Jeszcze przed II wojną światową powstała w Żychlinie drużyna piłki nożnej ERZET, której boisko mieściło się na placu między blokami Narutowicza 79 i Narutowicza 75.